Sociaal ondernemers zien kansen waar de meeste mensen alleen een probleem zien: klimaatverandering, mensen die ten onrechte aan de zijlijn staan, productieketens die onoverzichtelijk en vaak oneerlijk zijn en ga zo maar door. Gelukkig staan er steeds meer sociaal ondernemers (lees: koppige gekken) op. Zij zwemmen tegen de stroom in en gaan met een onderneming de status quo te lijf. De komende tijd geef ik je in mijn columns een kijkje in de wereld van sociaal ondernemerschap en wil je kennis te laten maken allerlei bevlogen ondernemers die de wereld een beetje mooier willen maken.
Sexy business
Drie jaar geleden startte ik samen met Mark Hillen Social Enterprise NL, in die periode werd Nederland beschouwd als de “black hole of Europe” op het gebied van sociaal ondernemerschap. Maar inmiddels is het veld groeiende en bloeiende en begint sociaal ondernemerschap ook in Nederland “sexy” business te worden.
Zo heb je de zogenaamde ketenveranderaars, die de lezer van OneWorld zeker kent, zoals Fairphone, Moyee Coffee, Tony’s en Marqt. Er is ook een groeiende groep sociaal ondernemers die de zorg menselijker en toegankelijker maakt. Denk bijvoorbeeld aan Buurtzorg, Zorgvoorelkaar en Mantelaar. En in de horeca of zelfs in de taxibranche zijn er bedrijven die opereren als ‘rondje in een wereld van driehoekjes’. Ze werken met mensen met een arbeidshandicap en proberen van een achterstand een voorsprong te maken.
Argusogen
Maar het is in Nederland nog geen gespreid bedje. Zoals Renzo Deurloo (oprichter van social enterprise GreenFox) het mooi zegt: “Als sociaal ondernemer ben je in Nederland een rondje dat in een driehoekje wordt geduwd”. De modellen van social enterprises passen hier nog niet in de dagelijkse werkelijkheid. Sterker nog, vaak wordt er nog met argusogen gekeken naar mensen die geld verdienen met goeddoen willen combineren. Terwijl het heel veel creativiteit, doorzettingsvermogen en topondernemerschap vraagt om een onderneming te starten vanuit een visie over een betere wereld, en op succesvolle wijze je beoogde impact te integreren in een schaalbaar businessmodel. Met Social Enterprise NL willen we deze topondernemers versterken, aanjagen en versnellen. Wij geloven dat social enterprises de koplopers zijn van de nieuwe economie.
Early birds
Inmiddels verenigt Social Enterprise NL ruim 300 sociaal ondernemers. Eén van de eerste ondernemers die zich bij Social Enterprise NL aansloot is Renzo (de man achter de mooie metafoor). Hij heeft een multiple social impact: niet alleen wil hij gebouwen verduurzamen door bestaande tl-armaturen te vervangen door milieuvriendelijke exemplaren, hij wil dat bovendien doen met mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. En daarnaast wil Renzo een gezond bedrijf om deze missie te waarborgen. Inmiddels verduurzaamde hij met zijn social enterprise GreenFox alle tl-armaturen van de Amsterdam RAI, is zijn bedrijf de landsgrenzen over en hoorde in 2013 bij de twintig snelstgroeiende bedrijven van Nederland. Daarnaast staat hij aan de wieg van een nieuwe social enterprise die werk biedt aan nog meer mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Maar hij moet in aanbestedingen wél de strijd aan met commerciële concurrentie, want daar speelt zijn missie geen rol.
Helden
In Engeland, waar sociaal ondernemerschap al behoorlijk mainstream is, wordt dankzij de Social Value Act in aanbestedingen ook meegewogen wat de maatschappelijke impact van een gunning is. In ons land gaat het nog steeds voornamelijk om de laagste prijs, en in toenemende mate om duurzaamheid. De Renzo’s van Nederland zijn koplopers in de nieuwe, inclusieve en circulaire economie. En zoals dat koplopers vergaat maken zij de weg vrij voor ondernemers na hen met een sociaal businessmodel. En dat gaat niet zonder slag of stoot. Ik zal jullie komende maanden op de hoogte houden van de successen en hindernissen die ze ondervinden, maar weet zeker dat deze ondernemers de helden van onze toekomst zijn.
Door Willemijn Verloop. Verschenen op One World.